De gemeente Alphen aan den Rijn wil vanaf 2025 een zero-emissiezone (ZeZ) invoeren. Het klinkt als een logische stap richting duurzaamheid, maar achter de schermen wringt het juridische fundament. Beleidsmakers presenteren het alsof de wet aan hun kant staat, terwijl meerdere rechtsbeginselen juist het tegendeel suggereren.

1. Schending van het gelijkheidsbeginsel (Artikel 1 Grondwet)

In de Grondwet staat helder: “Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld.”
Toch worden in Alphen bewoners en ondernemers ongelijk behandeld.
Buitenlandse voertuigen zijn vrijgesteld, de scheepvaart en het vliegverkeer blijven ongemoeid, en de N209 – met dagelijks duizenden vervuilende voertuigen – ligt buiten de regeling.
Alleen lokale bewoners en bedrijven worden beperkt in hun bewegingsvrijheid. Dat is willekeur, geen gelijkheid.

2. Onevenredigheid en zorgvuldigheid (Artikel 3:4 en 3:2 Awb)

Het bestuursrecht verplicht overheden om besluiten zorgvuldig voor te bereiden en ervoor te zorgen dat de nadelen niet onevenredig zijn in verhouding tot het doel.
De ZeZ kent forse gevolgen – van inkomensverlies tot hogere prijzen – terwijl er geen aantoonbare milieuwinst is.
De gemeente heeft geen openbare metingen of controlegebieden gepresenteerd, enkel modelberekeningen. Dat voldoet niet aan het zorgvuldigheidsvereiste.

Volgens vaste rechtspraak van de Raad van State (bijv. ECLI:NL:RVS:2022:1567 en ECLI:NL:RVS:2023:1245) moet onderscheid tussen vergelijkbare situaties objectief gerechtvaardigd zijn met concrete feiten.
Die feiten ontbreken. Er is geen transparante dataset, geen openbaar onderzoek en geen onafhankelijke controle.

3. Democratisch tekort

Het besluit raakt direct aan het dagelijks leven van duizenden inwoners. Toch is er geen directe inspraak geweest, geen burgerraadpleging en geen reactie op de enquête van wijk Beerendrecht, waarin bewoners zich duidelijk uitspraken tegen de ZeZ.
Het gemeentebestuur handelt alsof draagvlak vanzelfsprekend is, maar echte democratie vraagt om luisteren, verantwoorden en aanpassen.

4. Beleidsdoelen zonder wetenschappelijke basis

De ZeZ zou bijdragen aan minder CO₂ en schonere lucht. Maar de gemeente kan dat niet bewijzen.
Er zijn geen lokale metingen die aantonen dat het beleid leidt tot merkbare verbetering.
Zonder die meetbare onderbouwing is het beleid feitelijk een experiment met de rechtsgelijkheid van burgers.

Conclusie: beleid moet rechtvaardig en controleerbaar zijn

De intentie van schonere lucht is nobel, maar de uitvoering schendt kernwaarden van onze rechtsstaat.
Beleid hoort niet te steunen op aannames of modellen, maar op transparante data, herhaalbare metingen en gelijkheid voor de wet.

Vrije Mobiliteit Alphen vraagt de gemeente daarom:

Stop met willekeur, stop met uitsluiting.
Werk aan beleid dat iedereen beschermt, niet alleen op papier, maar ook in de praktijk.